MALAKING bahagi ng buhay ng isang tao ang paglalakbay. Sa pamamagitan nito, umuunlad ang ating mga karanasan, lumalawak ang ating mga pananaw, at yumayaman ang ating mga isipan.

Masasabing nakabatay sa kaisipang ito ang mga kuwento sa Komposo ni Dandansoy: Mga Kwento sa Hiligaynon at Filipino (UST Publishing House, 2007) ni Genevieve Asenjo. Si Asenjo ay kasalukuyang Assistant Director ng Bienvenido N. Santos Creative Writing Center sa De La Salle University kung saan nagtuturo rin siya ng mga asignatura sa panitikan at malikhaing pagsulat.

Matutunghayan sa mga pahina nito ang paglalarawan hindi lamang ng mga dahilan ng pangingibang-bayan ng mga Pilipino kung hindi maging kung paano nila hinarap ang mga pagbabago sa kanilang pagbabalik sa mga pinagmulang lugar.

Binubuo ang koleksyon ng limang kuwento habang nahahati din naman ito sa dalawang bahagi. Mababasa sa unang bahagi ang mga kuwento sa wikang Hiligaynon, samantalang matatagpuan naman sa ikalawang bahagi ang mga salin ng mga ito sa Filipino.

Ipinapakita sa “Si Beryong Balik-bayan” ang kabiguang sinasapit ng mga overseas Filipino workers sa kanilang pagtatangkang maiahon sa kahirapan ang kanilang mga pamilya. Namamasukan sa isang ubasan sa California ang pangunahing tauhan na si Beryong. Subalit sa kanyang pag-uwi, nakagapos pa rin sa kahirapan ang pamilya sa kabila ng kaniyang paghihikahos. Dagdag pa rito ang plano ng kaniyang pamangkin na si Mark na magtrabaho sa Amerika. Gayumpaman, nasasabik pa rin si Beryong na makipag-usap sa kanyang mga kapit-bahay at kamag-anak na matagal na rin niyang hindi nakasama. Sinasalamin ng kuwento ang kahalagahan ng pagtutulungan ng mga magkakamag-anak at ang pagharap sa katotohanang mailap ang magandang kapalaran kahit nasan ka man.

READ
Weathering politics

Nakatuon naman sa muling paggunita sa buhay probinsiya ang “promdi@manila.” Patungkol ito sa kuwento ni Julia, isang dating probinsiyana na nakapag-aral sa Maynila na naging assistant creative director ng isang kompanya. Isang umaga ay nakatanggap siya ng isang text message mula sa kanyang dating manikurista sa probinsiya na si Teray, na humihingi ng tulong upang samahan siya nito matapos na umalis mula sa kaniyang mapagmalupit na amo. Bagama’t abala siya sa maraming gawain, tinulungan pa rin ni Julia si Teray at nang sila ay nagkita, muling bumalik sa alaala ni Julia ang dati niyang buhay sa probinsiya.

Halaw naman mula sa isang awiting-bayan ang kuwentong “Komposo ni Dandansoy.” Sa malikhaing paraan, binigyan ni Asenjo ng panibagong anggulo ang kapalaran ng pangunahing tauhan na si Dandansoy, mula sa isang mangingibig na nilisan ng kaniyang minamahal ayon sa salaysay ng awiting-bayan. Ayon sa bersyon ni Asenjo, naging masaya ang kinahinatnan ni Dandansoy nang pinili ng kaniyang kababata at minamahal na si Dra. Lorena na bumalik sa kanilang baryo kaysa pumunta sa Amerika. Ang daloy ng kuwento ay tila isang komposo dahil tulad nito, ang pagsasalaysay ng kuwento ay inaawit sa iisang tono.

Nakakatulong naman ang talasalitaan sa hulihang bahagi ng libro upang maunawaan ng mga mambabasa ang mga salitang halaw sa wikang Hiligaynon. Sa kabila nito, maraming salitang Hiligaynon ang inilangkap kahit sa mga kuwentong nakasalin sa wikang Filipino, na hindi nailagay sa talasalitaan, at maaaring magdulot ito ng pagkalito sa pag-unawa sa mga pangungusap.

Bukod pa rito, maaaring mahirapang arukin ng mambabasa ang mga simbolismo ng ibang mga kuwento dahil sa lalim ng mga ipinahihiwatig nito.
Mahihinuha sa koleksyong ito na hindi lahat ng mga umaalis ng bansa upang makipagsapalaran ay nakakahanap ng magandang kinabukasan. Sa huli ay babalik at babalik din sila, kahit sa kanilang gunita, sa pinanggalingan nilang buhay. Richard U. Lim

READ
The perennial wisdom of the Angelic Doctor

LEAVE A REPLY

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.