Filipino

SA DARATING na taong pampaaralan, ipatutupad ng Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) ang “Mother Tongue-Based-Multilingual Education” (MTB-MLE) sa ilalim ng K+12 curriculum, kung saan gagamitin ang 12 pangunahing wika ng bansa (ang Tagalog, Kapampangan, Pangasinense, Iloko, Bikol, Hiligaynon, Cebuano, Waray, Tausug, Maguindanoan, Maranao, at Chabacano) bilang midyum ng pag-aaral mula kinder hanggang ikatlong baitang.

Ang mother tongue ay ang wikang ginagamit sa bahay ng isang mag-aaral. Naniniwala ang DepEd na ang paggamit ng mother tongue sa mga unang taon ng edukasyon ay makatutulong sa mas epektibo at mabilis na pagkatuto ng mga mag-aaral.

ISIGAW mo ang tinig ng iyong henerasyon.

Ito ang hamon ng mga bantog na manunulat na sina Jerry Gracio, Jun Cruz Reyes, at Ricky Lee sa ginanap na diskurso tungkol sa pagsusulat na “Ang Kuwento ng Kanilang mga Kuwento: Isang Talakayang Pampanitikan” sa Faculty of Arts and Letters Lecture Hall noong ika-3 ng Marso. Isa-isang ibinahagi ng mga panauhin ang kanilang mga karanasan bilang manunulat, mga naging pagbabago dahil sa napiling larangan, at ang kanilang mga hiling para sa bagong henerasyon ng mga manunulat.

Para kay Jerry Gracio, isang multi-awarded scriptwriter, ang pagsusulat mula ay iba noon kumpara ngayon.

TANDA ng pagiging isang tunay na gurong Tomasino ay ang mga bertud gaya ng pagkilala at pasasalamat sa lahat ng kaniyang mga nakamit at karanasan sa nagdaaang mga taon.

Ito ang pinatunayan nina Armando de Jesus, dating dekano ng Faculty of Arts and Letters (AB); Narita Ellar, propesor ng Sikoholiya sa AB; at Crispulo Acuña, propesor ng Teolohiya sa AB, sa programang “Pagpupugay sa mga Maniningning na Bituin ng Fakultad ng Sining at Panitik,” isang pagpaparangal sa mga nalalapit na magretirong guro ng AB noong ikapito ng Pebrero sa Faculty of Arts and Letters Lecture Hall.

ANG DISIPLINA at dedikasyon ay dalawang mahalagang bagay na dapat taglay ng isang nagnanais magsulat, ayon sa isang premyadong manunulat.

Pinamagatang “Panulat at Kape,” isang seminar sa pagsusulat ang ibinahagi ni Ricky Lee noong ika-11 ng Pebrero sa Beato Angelico Audio-visual Room.

Si Lee ay nagbahagi ng kaniyang buhay bilang isang manunulat at ang mga aral na kaniyang naging gabay sa pagsusulat.

“Dinidisiplina ko lagi ang sarili ko. Mayroon akong ritwal araw-araw kung saan nagsusulat ako. Kung ikaw ay isang manunulat, kailangan mong araw-arawin ito... Kung manunulat ka, paghinga ang pagsusulat. Hindi ka maaaring tumigal magsulat dahil ikaw ay isang mangangatha,” aniya.

ISANG mahalagang salik sa pag-unlad ng bansa ay ang pag-aaral ng sariling wika. Ito rin ay mahalaga para sa isang Unibersidad upang mapanatili ang pagpapayabong ng wikang Filipino sa loob ng mga akademikong institusyon. Ngunit paano kung kakaunti na lamang ang kumukuha at mismong nagbibigay ng kursong ito?

“Hindi kasi earning major ang Filipino, hindi katulad ng ibang major – sabihin [na] nating Science, Math, at English,” ani Beatriz Ribleza, guro ng Filipino sa College of Education.

Ito ang isa sa mga nakikitang dahilan ni Ribleza kung bakit unti-unting nawawala ang mga may interes na mag-major sa Filipino (BSE Filipino)—ang kawalan ng sapat na bilang ng mga mag-aaral sa isang kurso ang nagiging sanhi ng pagkatanggal nito.

TATLONG taon at dalawang nobela—isang patunay na buhay na buhay ang panitikang Filipino.

Ito ang naging mukha ng lunsad-aklat ng dalawa sa mga pinakabantog na pangalan sa lokal na panitikang sina Ricardo “Ricky” Lee at Eros Atalia noong Nob. 27 at 28 sa SM North Edsa Sky Dome at Thomas Aquinas Research Complex (TARC).

“Mahahanap din kita,” bulong ng ginoo sa sarili habang pahingal na naglalakad at pinupunasan ang tumatagaktak na pawis sa kaniyang noo’t leeg.

Alas dos na ng hapon ngunit hindi pa rin nanananghalian si Mr. Trance at sa halip ay naglalakad siya paikot-ikot sa parke sa ilalim ng nakatirik na araw. Palingon-lingon sa paligid, yumuyuko’t inuusisa ang ilalim ng bawat upuang madaanan, at hinahawi ang makakapal na dahon ng mga halaman.

“Nasaan na kaya si Claire? Kailangan na kita para matapos ko na 'yung dulang ilalahok ko sa Paligsahang Bayan ng mga Makata. Kailangang mailahok ko ang aking, este, ating obra. Nasaan ka na ba?” paulit-ulit na hinagpis ni Mr. Trance sa kaniyang isip habang patuloy na naglalakad.

ISANG natatanging pagkilala ang iginawad hindi lamang para sa isang organisasyon, kundi pati sa mga Tomasinong tagapagtaguyod ito.

Kinilala ang Linangan ng Imahen, Retorika at Anyo (Lira) bilang isa sa Ten Accomplished Youth Organizations (Tayo) noong Oktubre 27 sa Heroes Hall ng Malacañang. Ang Lira ay ang pinakamatandang grupo ng mga makatang Filipino at ang kauna-unahang organisasyong pampanitikang napabilang sa naturang patimpalak.

NAKALUHOD, lumalakad, pipila, hahalik. Taimtim na nagdarasal ang daan-daang deboto ng Mahal na Nazareno noong Biyernes na iyon habang sa ‘di kalayuan ay taimtim din ang pagtatawag ng mahuhulaan si Poldo.

“Mga ate, mga kuya, 50 piso lang ang pahula! Nais niyo bang malaman kung sino ang inyong makatutuluyan?” sigaw ni Poldo sa mga dumaraang tao.

Palarong nilalatag ni Poldo ang kaniyang mga baraha sa isang sulok nang may dumating na isang babae sa kaniyang harapan.

“Hi. Gusto ko sanang malaman kung paano ako mamamatay,” aniya.

Naupo ang babae’t sinimulan na ni Poldo ang kaniyang meditasyon.

“Ano ang iyong pangalan?”

“Annie,” sagot nito.

KUNG noon ay sa mga pahina lamang ng mga kuwaderno at aklat makababasa ng mga tula, ngayon ay higit nang naging moderno ang tulaan sa pamamagitan ng birtwal na mundo ng Facebook.

Ito ang pinatunayan ng Linangan sa Imahen, Retorika, at Anyo (Lira) sa “Tulaan sa Facebook 2011: Rizalstrasse,” isang pampanitikang patimpalak.

Inspirasyon ng Tulaan sa Facebook ang mga naunang pampanitikang patimpalak na gumagamit ng teknolohiya ng cellphones, tulad ng “Dalitext,” “Textanaga” at “Dionatext” na kapwa pinamunuan ng National Commission for Culture and the Arts noong 2003 at 2004 upang muling maipakilala ang iba’t ibang mga tradisyunal na anyo ng pagtutula gaya ng “dalit,” “tanaga” at “diona.”