SA KANIYANG ikatlong State of the Nation Address (Sona) noong Hulyo 23, hindi nabigo si Benigno “P-Noy” Aquino III na iparating at mas ipaunawa sa karaniwang Pilipino ang mga hangarin niya.
Sa paggamit niya ng wikang pambansa, nagawang pagtibayin ni P-Noy ang Artikulo XIV Seksyon 6 ng Saligang Batas na nagsasaad na “…dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon.”
Iba’t iba ang naging pagtanggap ng mga tao sa kabuuang nilalaman ng Sona ni P-Noy—mayroong natuwa’t nagkaroon ng pag-asa at mayroon din namang nadismaya’t nawalan ng kompiyansa sa pamahalaan.
Ngunit sa pagsusuri naman ng paggamit ni P-Noy sa wikang Filipino, ilan sa kaniyang mga binanggit na salita ay nasa wikang Ingles.
Marami sa mga salitang Ingles na binitawan ni P-Noy ay mga pangalan ng mga sangay ng pamahalaan—Department of Health, Commission on Higher Education, Technical Education and Skills Development Authority, at iba pa.
Panigurado, kung bibigyang-pansin ay maisasalin mula sa Ingles ang lahat ng mga sangay at kagawaran ng pamahalaan upang mas mapagtitibay ang paglinang sa wikang pambansa.
Ang pangalan ng bawat departamento ay naglalarawan sa uri ng trabaho’t serbisyong kanilang inihahandog kaya’t mahalagang naiintindihan ng mga karaniwang Pilipino ang bawat katawagan.
Mahalagang isalin sa tamang paraan ang mga departamento ng bansa upang maidulog sa karaniwang tao kung anong sangay ng pamahalaan ang dapat lapitan para sa kanilang mga pangangailangan, higit pa rito ang mga suliraning dapat masolusyunan.
Isa pang grupo ng mga salitang Ingles sa talumpati ni P-Noy ay ang mga programa sa bansa—No Balance Billing Policy, Comprehensive Agrarian Reform Program, Performance-Based Incentives, at iba pa. Tunay kayang naiintindihan ng mga Pilipino ang mga programang ito?
Magaganda ang mga paliwanag ng Pangulo, ngunit ‘di lahat ay may kakayahang maintindihan ang kaniyang mga sinabi.
Paano ikukuwento ng isang karaniwang tao ang elevated North Luzon Expressway-South Luzon Expressway (NLEX-SLEX) connector sa kaniyang kapitbahay? Sasabihin lamang nito na magiging magaan at mabilis na ang biyahe mula hilagang bahagi ng Luzon patungong timog sapagkat hindi nabigyang paliwanag ang salitang “elevated” at maaaring magdulot ito ng maling pananaw sa nagtatanong. Nariyan pa ang mga posisyon sa gobyernong nasa wikang Ingles ding inilahad ng Pangulo—senate president, secretary, regional director, chief of police, governor, at iba pa.
Nagbabago ba ang antas ng posisyon ng isang tao sa pagsasalin ng tawag sa kaniya?
Itinuturing natin ang anumang saling-Ingles bilang magara kumpara kung ito’y nasa wikang pambansa. Hindi ito iba sa ideolohiyang magandang trabaho ang pagiging domestic helper ngunit hindi magkapareho ang tingin sa kanila ng mga katulong na kung tutuusi’y kawangis lamang nila ang antas.
Kapansin-pansin din ang iba pang mga katagang Ingles na catastrophic disease, maternal mortality ratio, Hamilton class cutter, bullet station assembly, at indirect jobs.
Kung para sa masa ang Sona, pang-masang salita ba ang mga ito? O ang tanging para sa masa ay pag-asa mula sa mungkahing paggamit ng wikang pambansa bilang kasangkapan upang mag-anyong kaisa ang lahat sa tuwid na landas na isinusulong ng Pangulo?
Sa patuloy na pagsusumikap na mapalawak ang wikang Filipino, sana’y mabigyang pansin din ang usapin sa pagsasalin. Dahil sa mga payak na katagang Ingles na nakasanayan na natin, unti-unting nabubura ang kahalagahan ng wikang pambansa.
Kung ‘di tayo makagagawa ng purong Filipinong talumpati, kayanin kaya ng bansang makapagpatuloy sa tuwid na daan? At ano ang kapalit ng bawat tulong at ng bawat salitang Filipinong nababaon sa diksiyunaryo dahil mas naiintindihan na natin ang mga katagang nasa wikang Ingles?
Sana’y hindi dumating ang panahong ang bokabularyong Filipino ay mas naiintindihan pa sa wikang banyaga.
