KAHUSAYAN ng mga Tomasino sa iba’t ibang wika, ngayon ay malilinang na.
Sa taong pampaaraalan 2012-2013, ihahandog ng Faculty of Arts and Letters ang AB in Translation Studies and Practices, isang kurso sa pagsasalin ng isang wika tungo sa ibang wika.
Pamumunuan ni Imelda de Castro, dating tagapangulo ng Departamento ng Filipino, ang nasabing kurso na nakatuon sa print media, regional literature, at specialized disciplines.
Ang programang ito ay hindi na bago sa Unibersidad dahil noong 1970’s ay mayroon na nito, hindi lamang napangalagaan kaya’t natanggal noong simula ng 1980’s.
Ito ay magkakaroon ng isang “ladderized program,” kung saan ang mga magsisipagtapos ay maaaring magpatuloy hanggang masteral at doctorate degrees. Magkakaroon din ng licensure exams upang mapagtibay ang pagkapropesyonal ng nasabing kurso at maitaas ang estado nito sa bansa.
Ayon kay De Castro hindi lamang ito para sa mga mag-aaral na nais malinang ang galing sa pagsasalin, kundi pati mga practitioners ay maaaring mag-enroll dito.”
“Ang pagsasalin na ito ay hindi lang pang-lokal na pagsasalin. Kagaya dito sa atin sa Arts and Letters, meron na tayong Espanyol, dapat natin itong paigtingin at pagyamanin. Siguro panahon na upang ang ganitong uri ng trabaho ay ituloy,” aniya.
Ang programa ay hindi lamang nakatuon sa wikang Filipino, ngunit pati na rin sa iba pang mga dayalekto ng ating bansa at maging sa mga banyagang wika.
“Hindi lang tayo magpopokus sa L1 (first language) kung saan ang lengguwahe mo ay ang Filipino. Aaralin din dito ang mga wika ng bansa at mga prominenteng wikang banyaga,” ani De Castro.
Dagdag pa niya, magandang magkaroon ng tunay na functional literacy ang mga Pilipino sa bansa.
“Kapag kasi naisalin na ang lahat-lahat ng mga kaalaman na nasa English o Spanish o kahit ano pang wika, doon talaga mai-intelectualize ang ating pambansang wika. Ngayon, kapag naisalin na ‘yan at nasanay na ang mga Pilipino, saka lamang maituturing na multi-lingual ang Pilipino,” aniya.
Ang programa ay malaking tulong din sa larangan ng pamamahayag sa bansa dahil mas maraming makauunawa sa mga isyu na inilalapit ng media sa tao.
“Hindi lang talaga sa pagsasalin ng highly-specialized na teksto ang kahalagahan nito, kundi pati ‘yung sa print media. Bilang mga mamamahayag, dapat nilang ipaintindi sa madla upang maintindihan nila kung ano ba talaga’ng nangyayari sa paligid. Makatutulong din ang media sa pagpapadali ng pag-unawa ng mga konsepto para sa mga nakararami,” ani De Castro.
Positibo si De Castro na ang wikang Filipino ay hindi napag-iiwanan dahil sa katunayan ito’y nalilinang pa ng husto dahil hindi lamang ito ang pokus ng nasabing programa.
“Mas yumayaman nga siya (wikang Filipino), kaya ang ganda nga ng laban nito. Ito ‘yung bansa na ang lingua franca ay base sa Article 14 Sections 6 at 7 ng Konstitusyon natin. Kaya isang hamon ‘to kung paano pananatilihin ang wikang Filipino. Lagi siyang lumalaban at laging may tunggalian,” pahayag ni De Castro.
