HINIMOK ng Tomasinong Heswita na si P. Albert Alejo ang mga makata na tumbasan ng salita ang mga karanasan sa buhay bilang isang paraan ng pagpapalaganap ng katotohanan sa lipunan.
Kabilang si Alejo sa mga nagtanghal ng tula sa ika-12 bahagi ng “Ang Sabi Nila,” sa Ruins Poblacion sa Makati noong ika-18 ng Enero.
“[K]ailangan niyang maramdaman ‘yong sakit hanggang sa maging salita ang sakit. Bahagi ng totoo ay mayroong kapangyarihan at mayroong walang kapangyarihan. May naaapi, may nasasaktan. Huwag kang lumayo sa nasasaktan, huwag kang lumayo sa naaapi,” wika ni Alejo sa isang panayam sa Varsitarian.
Dagdag pa niya, hindi dapat ituon ng makata ang pansin sa bilang ng nakikinig o nagbabasa ng mga akda kung hindi sa mga tunay na nakauunawa rito.
“Hindi ibig sabihin noon kung walang nakapakinig ngayon, walang makikinig balang araw,” wika ni Alejo.
Ayon din kay Alejo, kailangang hasain ng isang makata ang kaniyang pandama upang makagawa ng makabuluhang tula o akda.
“Lumagay ka sa totoo at [pabayaan] mong sugatan ka, [pabayaan] mong saktan ka kasi ‘yon din ‘yong paraan na matutuwa ka. [Kung] takot kang matusok ng tinik ng rosas, hindi mo siya maaamoy,” wika ni Alejo.
Iginiit din ni Alejo na dapat tuklasin ang mga uri ng akdang pampanitikan ng bansa tulad ng tanaga, ang sinaunang anyo ng maikling tulang Tagalog.
“Noong dumating ‘yong mga Kastila… may sibilisasyon itong Katagalugan, may magandang anyo ng tula. ‘Yong iba may sonnet, ‘yong iba may haiku, e dito may tanaga. [M]aliit lang siya pero dapat may nasabi ka na. [S]ana matutuhan din,” giit ni Alejo.
Nagwagi ang kaniyang akda na “Ang Sermon ng nasa Bundok” ng Best Essay in Filipino sa Catholic Mass Media Awards noong 1984.
Taong 1990 naman nang tumanggap si Alejo ng National Book Award sa kategoryang social sciences para sa akdang “Tao Po! Tuloy! Isang Landas ng Pag-unawa sa Loob ng Tao.”
Awtor din siya ng Nabighani: Mga Saling Tula ng Kapwa Nilikha” (UST Publishing House, 2015) at “Isang Kahig, Isang Tula: Mahigit 200 Tanaga” (Ateneo de Naga University Press, 2019).
