NAKAHILIGAN na ng mga Pilipino ang manood ng pelikula.
Mula sa pinakabakyang pelikulang Pilipino hanggang sa mga epikong banyagang palabas, tinatangkilik ang industriyang ito. Bukod sa mura at isang magandang libangan, kinakikitaan din ito ng iba’t ibang imahe ng kultura. Kaya naman marami na ang sumubok na pumasok sa mundo ng paggawa ng pelikula.
Nakapaghatid ng malaking kontribusyon sa pelikulang Pilipino ang pagdating ng mga banyaga dito sa bansa. Dahil dito, nakapagtatag ang mga Filipino filmmakers ng sariling independent film company na muling nabuhay ngayon. Ilan sa mga nagpaunlad at namayagpag noon sa industriya ng malayang pelikula ang mga sumusunod:
1897. Dumating ang prestihiyosong Lumiere Cinematograph ng Italya, isang independent film company sa Paris, na dala ng isang sundalong Espanyol na si Antonio Ramos. Ipinalabas ang unang pelikula nito sa isang sinehan sa Escolta.
1898. Sa pamamagitan ng Lumiere unang nakagawa ng malayang pelikula dito sa bansa. Ang Panorama de Manila (Manila Landscape), Fiesta de Quiapo (Quiapo Feast), Puwente de España (Bridge of Spain) at Esceña Callejeras (Street Scenes) ang mga unang pelikulang nagawa sa bansa;
1903. Si Jose Jimenez, isang backdrop painter, ang nagtayo ng unang indie film company, ang Cinematograpo Rizal, na siyang kauna-unahang sinehang pag-aari ng isang Pilipino;
1909. Sa taong ito nagkaroon ng orihinal na pelikulang gawa sa Pilipinas, ang Rose of the Philippines, sa ilalim ng produksyon ni Carl Laemmele’s Independent Moving Picture Company;
1925. Ilan sa mga unang independent producer bukod kay Jose Jimenez sina Vicente Salumbides (Miracles of Love-Salumbides Films) , Manuel Silos (The Three Tramps) at George Musser (Ang Aswang);
1953. Sa taong ito nilikha ni Larry Alcala ang kauna-unahan niyang film animation, isang uri ng indie film;
1960. Nanalo ng Prix Cidalc Award ang short film na pinamagatang Bayanihan ni Manuel Conde at nagkamit din ng Conde de Foxa Award ang La Campana de Baler (Ang Kampana ng Baler) ni Lamberto V. Avellana sa España;
1962. Ginanap ang First National Festival ng mga short film at nagkamit ng gantimpala ang peli-kulang The Barranca Story ni Avellana;
1964. Ginanap ang iba’t ibang film festivals sa ilang panig ng mundo tulad ng Second National Festival ng mga short film sa ating bansa. Binigyan ng ikalawang gantimpala ang pelikulang Soul of Fortress sa Bilbao Film Festival. Nagkamit din ito ng mga internasyonal na gantimpala. Tumanggap naman ng Rotary Award for Service to Mankind ang pelikulang Mangandingay, a Place of Happiness sa ginanap na Asian Film Festival.
1977-1978. Ipinalabas ang Mababangong Bangungot ni Kidlat Tahimik (Eric de Guia) sa Young Filmmakers Forum ng Berlin Film Festival. Binigyan ang pelikulang ito ng gantimpalang Prix de la Critique Award ng Interfilm Jury.
1979-1981. Itinatag ang Mowelfund Film Institute sa pamumuno ni Surf Reyes upang gumawa ng mga short films at maglunsad ng mga pagsasanay, at seminar.
Inilunsad din ang Fifth CAA Workshop kung saan siyam na super-8 na mga pelikula ang nagawa kabilang na dito ang Alingawngaw, Bodabil, at Ang Kutsero ng Purok Himlayan.
Nagsimula rin noong 1980 ang pagpapadala ng mga Pilipino sa ibang bansa upang makapag-aral. Si Resty Reyes ang kauna-unahang cinema direct scholar na pinadala sa Paris, France.
Noong 1981, sa ilalim ng pamamahala ni Nick Deocampo, inilunsad naman ang First Manila Short Film Festival sa UP.
1982-1984. Ginanap ang First Experimental Cinema of the Philippines (ECP) Annual Short Film Festival. Patuloy ang pamamayagpag ng industriya. Naging aktibo ang pelikulang Pilipino sa Germany. Ipinalabas sa Wurzburg ang Ang Babae sa Bintana, Pecha Bridge, Kabaka at Daluyong. Nakilahok din ang ilang mga pelikula sa Super-8 Film Festival sa Brussels kung saan tumanggap ng unang gantimpala ang Tatay Na, Nanay Pa ni Rowena Gonzales.
Sa ngayon, isang hudyat ng malayang kaisipan at pagliban sa mainstream ang paglabas ng independent films. Isa rin itong pahiwatig sa kakayahan ng mga baguhang filmmakers na nagtataguyod at nagpapahalaga sa kalidad ng pelikula sa bansa. M.E.V. Gonda at R.A.R. Pascua
Sanggunian: SHORT FILM Emergence of a New Philippine Cinema, at www.ncca.cov.ph.
